Ada Halilaj: Kputu, kputu e shkele diellin

Biografia e grues që s'njoh

Kputu.

Kputu.

Shkele diellin,

gur i zi,

përplasu.

Ther njenin nga tre trupat,

me thiken prej gjalpi

shenjën e stinës

muros

në shtratin e yjeve të freskët

të lamë me kujtesë.

Pi ujin

e kafshës në shportë,

del në andërr

të mishit që plagës

ia vret gjuetarin.

Kputu.

Kputu.

Bjer

Merr me vedi

krypën e paqësorit

varkën me kashtë

gjumë e fëmini.

o

nji vdekje ma shumë,

sa me të dallu prej tjerave.

***

Jam goja e lshume

nëpër qiell

pres

pres prej kurmit tij

me ra britma  e bardhë.

Me ma mbush dhimbjen

me zbraztinë

e ditën e shtatë çmendive t'mia,

me teshat e andrrës nën krye

n'ujë e gjak e lule

gjumi me m'zgidh sytë!

***

N'veshin e mbramjes

n'Viale Adriatiko

gulçon ûja jote, Luizë.

Goja e gjumit

s'pushon tuj t'pritë.

S'di ça stine bjen n'ty.

N'cilin muej t'vdes dielli.

N'cilin damar t'janë lidhë kuajt e harrimit

Veç s'ke ma luftë,

as zâ

e britmat harrojnë me t'u shkye prej trupit

kur

gjashtë yje ti shpojnë gjashtë plagë,

e

mbi nënkresën e territ

pikojnë të ngrimë

sytë e tu.

Kambët e gjata

i mblon me natë

nji flok mëndafshi mbyt n'detin e vlum

Ti,

që diten e krijimit,

fërkoje murin

e ajrit

lejla.

Ti që then qiellin me gur pambuku,

ti, Luizë

dora n'fyt t'Zotit

trupi mbi zjermin si bishë

rrapatoset andshëm,

lshon eren e ndalume

mishin e mjegullt

mjaltën e t'dielave n'Malin e Bardhë

Luizë,

n'minaren e Kalonit

vetvritet mitra jote e palumtun.

Lulet e gjinjve janë gati që parvjet.

Lëkura e krehun me gishta,

gjithashtu.

Nji burrë i vogël ka t'qeshunen e madhe.

Nji burrë i vogël, mungon.

Vetmia

kje mosha jote e parë.

Dhimbja

dhomë e dytë

n'nji shtëpi që fluturon nëndhè.

Por...

Luizë,

Luizë,

kjo poezi

s'asht për ty.

***

Unë vij nga harresa.

Nga nji tokë ku gjaku që kam

asht gjaku që shoh tuj m'lan.

Vij nga sytë

e fmive t'shterptë.

Nga shputa e zezë e dritës

prej shkelmit të asgjasë

shkputem.

Vij nga harresa,

vij me zogj të mekun,

me eshtnat e kohës n'xhep.

Me shpellë t'ndryme n'gjoks,

kërkoj dritë.

Mbi dhè mbështes kryet,

nji Zot i vogël kambët mi fërkon.

Më pshton prej teshave t'bardha t'jazës.

Lakuriq.

E përsosun.

Ajri n'mu vrapon i lirë,

Përzihet n'mishin tem agu,

paqja,

britma e gjallnisë.

Jam

dy pllambë nën vedi.

Jam,

tuj harru me kenë.

N'harreseë

Përtej lëkurës,

yje larg rrënojave,

poezia mi ndyn frymët.

Vakt asht kafshata

e preme n'tre.

Përtej meje,

n'lumin e shterrun

nji nanë lag trupin me natën e vokët,

Përtej nanës,

nji kafshe n'bukë t'thatë tjerr jetën.

Harresë!

Harresë!

Të jepem!

***

Dhimbja 101.

Me gjokset plot vrap shtrigash

ujis oborrin e vdekjes përbri.

Ajo gjun driten me gjuhë të thatë.

Un rrxohem n'prehnin matern t'mizave.

Dhimbja 122

I ndjej tana uritë.

Por asnjena s'ngulet n'mue.

Vrasje n'Jug t'Aortes

Britmat ia vallzojnë mitrën natës përqark.

Dikush lun me blinin e shkrehun n'mes eshtnave.

Dikush mbyt ftyren e lumit n'muret e shtëpis.

Dikush t'shtrëngon,

po prej meshës tande zvarritet veç shi i mekun.

Fryn me përgjërim era e flokve tu.

Fryma e mermert lundron festave t'trishtimit.

Muza e ninullës çmendet nën shkeljen tande vertikale.

S'je ma mornicë e ksaj lëkure

vjerr n'pritje.

Pajtohesh me asgjanë.

T'ndi tu hesht dhembsuni e du të t'bahem heshtje.

Du t'lshoj n'zemren itake nji zog t'përjetshëm.

Du t'përkulem mbi asgja.

Gojë e yllt.

Ujè e ashpër.

Ngjizje bujare.

Tash Perëndimi t'mbështetet n'buzë.

Jeta prej syve tërhek t'fundit grep.

N'kopshtin e përhimtë t'andrrës

zgjohen drerët shtegtarë.

Nji prej tyne

asht nji prej nesh.

(Pre-Akt)

Sytë e kalit shkojnë n'meshë natën e dhembjes.

Dritë i bahet ylli që digjet mbi kryqin e drunjt.

Zoti,qosheve t'rrethit

përkund fëmi prej uji.

Sytë e kalit lagen.

Sytë e kalit presin.

Shtrigat n'pajë vijnë me krye t'kputun.

(Akt)

Butësisht lëkura i pëshpëritet gjumit.

Trupi shpërthen heshtjen.

Rranjët,

Ma të vjetra se mishi i pambuktë,

për kyçin e vdekjes m'lidhin.

Shëtisin rrugëve sandalet e mia t'reja,

pa mu.

Britma e bukës m'fton n'sofër.

Po unë kohë për ujè nuk kam.

N'gjoks m'kan murosë kafshën e lirisë.

Me thonjtë e mprehtë hap nji gropë t'kuqe,

gjaku që derdhet n'fyt,frymë m'bahet.

(Post-Akt)

Gruaja n'kantinë ka buzë të frikshme,

shpindë me anije t'fundosuna

thembra t'ligshtume.

N'gojë ndryn shtëpine e fminisë.

Gruaja fërkon murin.

E zbut.

E tkurr, e ban grusht, e lshon përdhè.

E muri

guxon me kja.

***

Bernadette vdiq n'luftën e dytë t'prandverave.

Fryma i rrëshqiti prej gojës t'kaltër.

Kapërdiu qiellin,ujin e tij t'përgjumun,

e dhambët e britmës copëtun qoshet e fundit t'mishit.

Fryu jeta e saj

si Stina ma e vjetër që mbaj mend.

Si Ajri ma i egër që përtyp pyllin.

Si Damari i etjes ma t'namun.

Bernadettes

Pafajsia i lujti gjatë me thinjat e territ,

u kthy e puthi dihatshëm bregun tem t'korbt.

Kambët ia lau dielli i andrrës

Me bohçen plot ftonj t'vjetshëm

fluturoj prej trupit t'këputun

n'shtratin e vetmisë belbane...

Erdhi.

Mi zbloi krahët prej pluhnit t'lotve.

Me zogjt e fshehun n'kpuc

përkundi nji grusht hi...

Dikur flakë.

Dikur zjerm.

Bernadette,

telegrami mbrriti n'paqen e dyt t'prandverave.

Oh, shkrimi jot i keq.

Pa lamtumirë

Gjunjzvarrë

ia lypi eshtnat stuhisë,

e nata,

gropë e frikshme

m'përpin,

për s'mrapshti m'përpin.

***

Soleil,

ka pak shekuj që drita mi ther qoshet e kafazit.

Ndi nji ujè t'bardhë tuj m'rrethu frymën.

Ndi stuhinë e flutrave jashtë mureve t'tërbimit.

Ndi flakën

sa herë ushqen ashklat me kafshën e fjetun.

Ndi kyt terr t'fjolltë mbi pullazet e Viandenit

kur m'tret me gjithë ujin e skeletit pudik.

Soleil,

terr i territ tem,

ti nuk e din,

m'kanë kallëzu moshën n'vend t'prrallave,

n'zemren e nji varke kanë strukë ferren e trupit.

Profecia e saj mi ngut dihatjet

prandaj flas tuj u mbshtet te zori e te pritja.

Per Ata jam bija e mramjes.

Mramja,terr i territ tem,

n'mu ka shijen e teshave t'dhimbjes,

t'shkuemes,

t'shtëpis me damaret e zgidhun prej gjakut.

Soleil,

jeta m'kapërceu tuj m'fal për faljen

(ancora e ancora)*

Sytë e saj u sulen kah ardhja.

Sytë e saj ishin ardhja e syve tu.

***

N' Tetor 1984 ti je aty.

Kmishat mishtore t'Agnesës t'varrosin n'klithmën teme.

Te ti koha asht pyetje e vogël,

t'kafshon e s'ndin gja.

Unë po,

n'turravrapin e shekujve erudit

jam gjitar i kohve,

njoh veç pamvarsin e manit tand parzmor.

Sa herë ndryhesh jashtë n'qiell, mbi hanë,

unë ndryhem te pritja.

Ta ndjej liqenin e vetmisë apostolike,

mi lag kambët me furinë e pasosun,

t'shoh kur shpëton vedin prej vedit,

mbi supet e ledhatuem prej muzave t'drunjta

fsheh nën flakë çdo rracë t'përzime perëndish.

Aty pushon madhnia jeme.

Ngjyrat i pij me fund, për me t'vjedh pak dritë.

Aty muzika e fshatnave,

paqja e qyteteve pa t'gjallë,

mblon rromujën e ajrit që t'prek e s'i përket.

Ti u plake.

Unë me nji libër t'kalbnuem n'prehnin e fjetun,

e cigaren e pandezun n' nji faqe t'turpshme,

numroj pullat dikur t'egra,

sot t'urta prej zbutjes tande idilike.

Unë me rrënqethjet që s't'dhash,

mbeta thue i dhimbjes t'pengueme.

Rri larg,

e t'shpiku rrudha t'gjana,

e i lus me t'shpërvjel, me t'pushtu, me t'shëmtu.

Askush s'duhet me gjet vijë t'kalueshme

aty ku s'kalojm ma bashkë.

Aty ku s'krijohna bashkë,

ku imagjinova flokë, duer e gojë aty bashk,

kryeveprën sovrane t'rrasavisë dy-sojshe.

Ti u çmende.

E unë s'di prej cilit dimën me nxjerr nji shkrepse,

me t'përkund n'nji pllamb ferr,

n'trupin e pashëtitun me bart edhe ti nji faj.

N'Tetor,

nji grue me fyt t'thym lëpin muret.

Na flasim n'gjumë,

ndryshkum shkambin magjik.

Magjishëm.

***

Ky terr që kjan

asht syni jem.

Ky mish plot dimën,

asht trupi jem.

Kjo gru që shkruen,

s'asht gruja e tij.

***

Mbas hekurave banon nji gojë e përdalun.

N'gojë pertypet buka e pritjes.

N'pritje kapërdihen kpucët e lustrafinit

curak,

pa kambë,

pa erën e randë t'shtazës

që nata zien n'klavikul.

Jashtë hekurave

vdes tamthi i hanës t'lidhun për terr.

N'terr vrima e dritës asht pa trup.

Me mish shpërbam n'tempujt e ngimjes.

N'mu,

syni i gjakut sheh veç

çmendinë

joshëse

t'asgjasë

***

Sa herë marr frymë,

prej meje kputet nji kalë,

ngah vrap mbi trupin e premtuem t' Zotit,

i merr erë lumit që vërshon mbi ball,

e thellësinë ia prek me majën e çmendun t'gjinjve.

Sa herë marr frymë,

prej meje kputet nji gru me dy dihatje.

Unë e vras.

Ia kafshoj sytë me t' mitë.

Me gastaret e yjeve t'thym mbi çatitë e gëzueme

 ia ndriçoj shpellat ndër flokë.

E vras n'çdo jetë t' përtejme.

E vras mbi gjumin e uritun t'shtatave,

kur krymbat e përsosun pushtojnë mbretnitë.

Prej saj pshton nji gojë treçerek e mbytun,

nji gjuhë e argjentë që ngrin ëngjëjt,

Sa herë marr frymë,

kputem.

Suada (Ada) Halilaj asht lind në Shkodër me 21.02.1991

Pas përfundimit të gjimnazit, vazhdon studimet e larta jashtë Shqipnisë, në Firenze. Jeton mes poezisë, maçokut Yoko, venës së kuqe dhe dashnisë për lirinë. ‘Katër stinë, njëherazi, në nji trup të vetëm’-kjo asht historia e saj.